Αντιγράφω από την Ελευθεροτυπία της 2 Απριλίου 2009 την παρουσίαση από την Φωτεινή Μπάρκα της έκθεσης της Ρένας Παπασπύρου με τον τίτλο Flashback στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Θεσσαλονίκη.
Φλας μπακ είναι η ανάκληση εικόνων του παρελθόντος.
«Αστερισμοί» (2002) ψηφιακά επανασχεδιασμένες έτοιμες εικόνες πάνω σε σκαναρισμένη μωσαϊκή πλάκα Εικόνων που μας σημάδεψαν και παραμένουν πάντα σημεία αναφοράς. Δεν θα μπορούσε η Ρένα Παπασπύρου να βρει καλύτερο τίτλο για την έκθεσή της. Γιατί το «Flashback», όχι μόνο περιγράφει πώς επελέγησαν τα έργα της 30χρονης πορείας της, αλλά συνοψίζει και την ίδια τη διαδικασία της δουλειάς της.
Από αύριο εκτίθενται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης περίπου 40 έργα, από το 1975 μέχρι και σήμερα, φωτίζοντας στιγμές και σταθμούς που καθόρισαν και ξετύλιξαν στο χρόνο το προσωπικό λεξιλόγιο της εικαστικού. Η αναδρομικού χαρακτήρα έκθεσή της, υπό την επιμέλεια του Ντένη Ζαχαρόπουλου, καλλιτεχνικού διευθυντή του μουσείου, θα μας ταξιδέψει από τα «Επεισόδια στην ύλη» στις «Εικόνες στην ύλη», στα «Μαγικά δωμάτια» και από κει στον «Τοίχο» και στους «Αστερισμούς».
Από τη δεκαετία του '60, όταν ξεκίνησε τη δουλειά των ψηφιδωτών, και αργότερα, με τις αποτοιχίσεις των παλιών σπιτιών, το έργο της Παπασπύρου περιστρέφεται σταθερά γύρω από τις τυχαίες εικόνες στην ύλη, τις εικόνες που ο νους σχηματίζει αυτοματικά και συνειρμικά, συνδέοντας τυχαία τα μικροστοιχεία των επιφανειών. Ακόμη και ο ουρανός είναι γι' αυτήν ένα τεράστιο κομμάτι χαρτί... Μελετά την ιδιομορφία της επιφάνειας κάθε υλικού (ξύλο, άσφαλτος, λαμαρίνα, τοίχος, χαρτί), πιστεύοντας ότι αποτελεί ένα μέρος από το τοπίο/περιβάλλον της πόλης. Από το τυχαίο οπτικό ερέθισμα της επιφάνειας ανακαλεί στο νου μια συνειρμική εικόνα, την οποία εν συνεχεία περι-γράφει πάνω σ' αυτήν την επιφάνεια, στο σημείο που τη βλέπει. Ετσι, μετατρέπει την ύλη σε σημασία, σε βίωμα, σε γραφή, σε συνειρμό.
«Το σχέδιο και οι προσθήκες στην ύλη δεν προαποφασίζονται, τα καθορίζει και τα υποβάλλει η ίδια η τυχαία εικόνα, που καθορίζει ακόμα το είδος των υλών και τον όγκο, αν χρειαστεί», εξηγεί η Ρένα Παπασπύρου Αν και αναδρομική, η έκθεση δεν στήνεται όπως συνηθίζεται. Τα έργα δεν ακολουθούν συγκεκριμένη χρονολογική σειρά. «Το ένα σε στέλνει στο άλλο. Είναι τα χρώματα, τα θέματα, ακόμη και οι αναφορές που περιέχουν, που καθόρισαν και πώς θα τοποθετηθούν», εξηγεί.
Την έννοια άλλωστε του χρόνου και της μνήμης η Ρένα Παπασπύρου την ανασύρει από την επιφάνεια της ύλης. Οι ασυνείδητες εικόνες πάνω στην ύλη εμπεριέχουν τη μνήμη των απλών καθημερινών ανθρώπων. Το έργο της μας δείχνει αυτό που δεν φαίνεται, ή που εμείς δεν θέλουμε να βλέπουμε. Εξασκεί επομένως το βλέμμα μας.
«Στον περιβάλλοντα χώρο η Παπασπύρου βλέπει τα ίχνη της καταστροφής, της φθοράς, σαν εικόνα που σημαδεύει τα πράγματα, που τσαλακώνει τα έργα, που συρρικνώνει το δέρμα του πραγματικού, κι αντί να αποτρέπει το βλέμμα από αυτό, εντείνει την προσοχή και την παρατηρητικότητα και καλεί το θεατή να αναγνωρίσει, μαζί με τα δικά του ίχνη, και τη δική του συμμετοχή στη φθορά των πραγμάτων», εξηγεί ο Ντένης Ζαχαρόπουλος.
«Αυτό που μένει από την όλη δουλειά είναι η ίδια η διεργασία και όχι το αποτέλεσμα. Να μην ξεπερνάς τα πράγματα αδιάφορα», τονίζει και η ίδια η καλλιτέχνις, ομότιμη καθηγήτρια της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. Βλέποντας τα έργα της στημένα στο Μακεδονικό Μουσείο αισθάνεται περίεργα. «Αυτές οι μεγάλες εκθέσεις έχουν κάτι το αμφίσημο. Και ευχαρίστηση και μελαγχολία...».
Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο (εκδόσεις Futura) με κείμενα των Ντένη Ζαχαρόπουλου, Μαρίας Μαραγκού, Κατερίνας Κοσκινά και της ίδιας της καλλιτέχνιδος. Διάρκεια ώς τις 10 Μαΐου.*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου